Duhok-DIGC ئنستتیوتا دهوك بۆ ره‌وشه‌نبیریا گشتى
عبدالعزیزمحسن عبدالرحیم
دێ هەول دەم ئەڤی بابەتی دابەشی چەند تەوەرەكان بكەم و هەرتەوەرەكێ ژی ب زمانێ جادێ باخڤم ، چونكە ب باوەریا من زمانێ جادێ یە راستەقینا هەر راستیەكێ ب حوكمێ هندێ ئەز ژی مروڤەكم بتنێ دزانم بخوونم و بنڤیسم و هندەك جاران ئاخفتنا جادێ پەیڤ پەیڤ بكەمە رستە رستە داكو ئەز و جادە پێكڤە مفای لێ وەربگرین و هەول ب دەین ئەوێ مفایا ل دەڤ مە مفا بدەینە خەلكێ دی ژی ژبەر هندێ دەمێ دوو مروڤ پێكڤە ل چایخانەیەكێ چایەكێ پێكڤە ڤەدخوون كومەكا ئاخفتن و هزر و بیران لێك ئالوگوور دكەن ، دەمێ مروڤەك پێلاڤا خو سبوخ دكەتن ئەو زاروك یان سنێلە سترانەكێ دبەرا دبێژیت ، یان دبیتە ئاخ و ئیفانا وی د (هەگبەیا) وی دا گەلەك تشت هەنە دناڤ هەموو وەلات و جڤاكان دا بەری هەرتشتەكێ داخوازا 
ئارام و ئێمناهی و ئاسایشێ دهێتەكرن دەمێ ئاسایش و سەقامگیری هەبوو ل دووڤ دا خەلك داخوازا پروژێن خزمەتگوزاری دكەن مەدیت و ئەم ب بەردەوامی ژی دبینین كانێ ئاستێ هشیاریا خەلكی دگەل هێزێن ئێمناهیێ د چ ئاستێ بلند دایە ، سوپاس بۆ خودێ د ماوێ شەش سالان دا هەول بزاڤێن مەزن هاتنە كرن بۆ تێكدانا رەوشا ئێمناهیێ ل كوردستانێ لێ هشیاری و بەرنامە و پلانێن دەزگەهێن ئێمناهیێ شیان وان هەولان ژناڤ ببەن یا ژ هەموویان ژی گرنگتر هەڤكاری و هاریكاری و هشیاریا خەلكی كو خەلك و حكومەت ئانكو هاوەلاتی و هێزێن ئێمناهیێ پێكڤە هەموو پیلانێن دوژمن و نەحەز و نەیاران ژناڤ برن من ل سەری ژی دیاركر كو پشتی ئارامی و ئێمناهیێ خەلكی پروژێن خزمەتگوزاری دڤێن كو ئەڤە مافێ وانە دەمێ پروژە ژی دهێنە پێشكەشكرن پاشان جڤاك هەول ددەت كانێ دێ چاوا شێت درێكا قەوارەیێن سیاسی دا پروسێسا دیموكراسیەتێ پێش ئێخیت و گەشێ پێ بكەتن ، بۆ ئەڤێ چەندێ ژی باشترین رێك ئەوە زڤرین بۆ خەلكی و ئەنجامدانا هەلبژارتنان ب چ رەنگە ئەڤە بابەتەكێ دی یە . مەدیت ل ڤان روژێن بوری چاوا خەلكی كوردستانێ جارەكا دی دووپات كرەڤە كو كورد و كوردستانی شیان دناڤ جەرگێ تیرورستان دا ل سەر پارچە ئەردەكێ دیاری كو ل چوار دەورێن وی ئەردی روژانە مروڤ دهێنە كوشتن و ل سێدارەدان و سەربرین و ئەشكەنجەدان ئەڤە دەستكەفتەكێ مەزنێ نەتەوەیی و نیشتمانی بوو خەلكی كوردستانێ تۆمار كری و نیشا هەموو جیهانێ ژی دا ، كو ئەڤە جڤاكێ كوردستانێ ، ئەڤەیە هشیاریا خەلكی و گووتن ئەگەر دوهی دەستكەفتنێ شۆرەشا ئەیلولا مەزن ئوتونومی بیت و ئەڤروكە د دەستورێ هەمیشەیێ عیراقا فیدرال فیدرالیا ئارەزوومەندا نەبیت ، خەلكێ كورستانێ گووتە جڤاكێ نێڤ دەولەتی ئەم دێ بۆ خەباتا ئاشتی و ئارامیێ و پێكڤە ژیانێ بەردەوامی ب تێكوشین و خەباتا خو دەین بەلێ ب رێكێن مەدەنی و شارستانی و دیموكراسی وە دڤێت هوون ژی پشتەڤانێ كوردستانێ بن لێ ئەوا من دڤێت بەحس بكەم شەرێ دەنگدانا عەشیرەتان . وەلات هاتە پشت گوه هاڤێتن ز كوردستان هاتە ئیهمالكرن و بەرژەوەندیێن عەشیرەتان و بنەمالان و گوندان و بابكان و هتد ب سەر بەرژەوەندیێن وەلاتێ كەڤتن. بۆ نموونە هندەكان د گووتن عەشیرەتا من گەلەك شەرم و عەیبە بۆ عەشیرەتا مە كو كاندیدێ عەشیرەتامە نەبیتە كاندیدێ ئێكێ گەلەك شەرم و عەیبە كو كاندیدێ مە دەنگێن ئێكێ ب دەستخوڤە نەئینیت. دگووتن هەڤالینو خەلكینو عەشیرەتا مە وەرن دا پاران كوم بكەین ، وەرن دا ترومبێلا بۆ كاندیدێ خو بكرین ، وەرن دا ئەم ب سەلمێنین كو ئەم عەشیرەتا ئێكێ ینە ، وەرن دێ ب سەلمێنین كو نە چ پارتێن سیاسی و نە حكومەت و پەرلەمان بێ زڤرین بۆ عەشیرەتان و ب تایبەت عەشیرەتا مە چجاران ب رێڤە ناچن وەرن دا گروپان عەشیرەتان دروست بكەین بۆ شەرێ دەنگدانێ . وەرن دا ئاهەنگان دانێین و جادە و كولان بگرین و یاسایێ بێ شێل بكەین و ئەوێ باخڤیت ژی ئەم دزانین دێ چ ب سەرێ وی ئینین. ئەڤە و چەند بیرو باوەرێن دیكە ببوونە دروشمێن وان یێن روژانە ژبەر هندێ ئێهمال دروست بوو ژبەر عەشیرەتی چ تشتێن بەرێ خو بدەنە چاڤێن وان نە بوون نەشیێن بەرێ خو بدەنە ئالایێ كوردستانێ ژبەر وێنێن كاندیدێن عەشیرەتا وان هزرا خو ل خوونا شەهیدان نە دئینا ڤە و ل داستان و شۆرەشان نە دئینا ڤە جارەكا دی بیر ل ئیمتیازان دكرنە ڤە پرسیار ئەوە كانێ ئەو گەنجێن بەحسێ كەسێن هەژی بۆ جهێن هەژی دكرن ، كانێ ئەو مروڤێن بەحسێ واستە و واستەكاریێ دكرن بۆچی هوون كەفتنە بن بارێ عەشیرەتێ سەركەفتنا عەشیرەتێ و سەر ئێخستنا عەشیرەتێ هەولێر د خوونێ وەربوو ، هەولێر جارەكا هاتە شەهیدكرن ، هەولێرێ جلكێن رەش كرنە بەرخوڤە.ئەڤە ئەو هەولێرە ئەوا دێ كونگرێ نەتەوەیی گرێدەتن ، بۆچی هەوە ئیهمال كر ژبەر شەری دەنگدانا عەشیرەتان . ئەڤە ئەو هەولێرە شا جوانا كوردستانێ هەلبژارد واتە هێدی هێدی یا بەرەڤ دەولەتبوونێ ڤە دچیت بۆ چی ژبەر شەری سەركەفتن عەشیرەتا تە تە ل پشت گوهێن خو هاڤێت ئەڤە ئەو هەولێرە ئەوا گەلەك نەمایە دێ بیتە پایتەختێ گەشت و گوزارێ دناڤ (22) دەولەتێن عەرەبی دا بۆچی تە ئیهمالكر و كوڤە جنقین ل دەڤ عەرەبان دروست ببیت ل سەرخاترا كاندیدێ عەشیرەتا تە گەلینو بلا تە عەشیرەتا خو بڤێت بەلێ دڤێت من و تە پێكڤە وەلاتێ خو بەری عەشیرەتا خو بڤێت ، ئالاو ئاخ و زمان و كەلتورێ پێشكەفتیێ وەلاتێ خو بەری عەشیرەت و گوندو بابكێ خو بڤێت. دڤێت ئەز و تو چجاران خوون و خوهو روندكێن خەلكێ وەلاتێ خو ژبیرنەكەین دڤێت قارەمانیا پێشمەرگەی ژبیرنەكەین دڤێت شەهید و ئەنفال و كیمیا بارانكرنێ ژبیرنەكەین دڤێت گورێن ب كوم و زیندانیێن سیاسی ژبیر نەكەین .
دڤێت بەرێ هەر تشتەكێ دچاڤێن مەدا . دهزرێن مەدا . د هەستێن مەدا . د ئاخفتنێن مەدا . د رەفتارێن مەدا وەلاتێ مەبیت وەلات . وەلاتێ مە بیت وەلات . دڤێت ئەم هەموو پێكڤە د مەژی زاروكێن خودا وەلاتپارێزیێ ب چەسپینین نەك عەشیرەتگەریێ دڤێت حەز ژێكرنا ئالا و وەلاتی نیشا زارۆكێ خو بدەین نەك بێژنێ بابو فلان كەسێ عەشیرەتا مە یێ بوویە پەرلەمانتار گەلینو وەرن دا ئەم هەموو پێكڤە وەلاتێ خو ب پارێزین ل هەموو كار و كریار و گەفێن دوژمنان چونكە ئەگەر وەلات هاتە پاراستن هەموو تشتێن دیكە دێ ل دووڤدا هێن بۆ نموونە (ئاشتی ، لێبورین ، پێكڤە ژیان ، هەڤدوقەبولكرن ، سەروەر یا یاسایێ ، دادپەروەریا جڤاكی ، پاراستنا ئاسایشا جڤاكی ، ئابووری ، بازرگانی ، دبلوماسی ، رێك دێ بۆ سیاسەتێ خوشتر لێ هێت و دێ مروڤ ل سەر روویێ ئەردی دبەختەوەربن) . دێ ل هیڤیا بەرسڤێن مروڤێن شارەزابم چونكە من زمانێ جادێ یا نڤیسی ئەز هندێ لێ دزانم . چاڤەرێ مە .
