Duhok-DIGC ئنستتیوتا دهوك بۆ ره‌وشه‌نبیریا گشتى
عبدالعزیز محسن بارزانى سه‌رۆكێ ئنستتیوتا دهۆك بۆ ره‌وشه‌نبیریا گشتى و
رێنجبه‌ر جمیل شێخو ماموستایێ زانكۆیا دهوكێ
ب هه‌ڤپشكى دنڤیسن
عه‌بدالعزیز محسن بارزانى سه‌رۆكێ ئنستتیوتا دهۆك بۆ ره‌وشه‌نبیریا گشتى و
رێنجبه‌ر جمیل شێخو ماموستایێ زانكۆیا دهوكێ
ب هه‌ڤپشكى دنڤیسن
• پشكا سیێ:
ئافره‌ت دهێته نیاسین كو نیڤا جڤاكى یه ، لێ چالاكڤانێن مافێن ئافره‌تان دبێژن نیڤا دى ژى هه‌ر ل سه‌ر ملێن وانه ژبه‌ر هندێ نوكه هه‌ر دو نیڤ دێ چاوا ئافره‌تا كوردستانێ ب هه‌موو پێكهاتێن خوه یێن ئایینى نه‌ته‌وه‌یى ڤه دێ شێن بنه ئه‌و كار ئه‌كته‌ر كو ب دروستى رۆلێ خوه د پرسا ریفراندۆم به‌ر ب سه‌ربخوه‌بوونا كوردستانێ بگێرن، داكو هه‌ردو لایه‌ن ب دروستى ب به‌ر ئافره‌تێ بكه‌ڤن ئه‌وا دبێژن ئافره‌ت نیڤا جڤاكى یه نیڤا دى ژى هه‌ر ل سه‌ر ملێن وێ یه ژبه‌ر هندێ بانگه‌وازیا مه بۆ ئافره‌تا خویشك و ئافره‌تا دایك ئافره‌تا خێزان ئافره‌تا خوانده‌ڤان ئافره‌تا نه‌خوانده‌ڤان ئافره‌تا پله‌دار ئافره‌تا نه پله‌دار ئافره‌تا دمالێ ڤه هه‌موو پێگڤه دێ چاوا شێن ئه‌وى رولى گێرن كو نه ب تنێ ئه‌و پشكداربن د پرسا ریفراندومێ دا، به‌لكو دێ چاوا شێن هه‌موو جڤاكى پێگڤه هانده‌ن داكو ببنه پشكه‌ك ژ پشكداریا ریفراندۆم به‌ر ب سه‌رخه‌بوونا كوردستانێ دا، داكو ب دروستى رۆلێ وێ ئافره‌تا دوهى ب نان و پارزینكا خوه خزمه‌تا پێشمه‌رگه‌ى دكر ئه‌و ئافره‌تا نامێن پێشمه‌رگه‌ى د گه‌هاندنه رێخستنێن نه‌هێنیێن ناڤ باژێرى ئه‌و ئافره‌تا بابێ خوه ل پێناڤى كوردستانێ ژ ده‌ست داى ئه‌و ئافره‌تا برا و زه‌لام و كورێ خوه ل پێناڤى رزگاریا كوردستانێ ژ ده‌ست داى ئه‌ڤرۆ نه‌هێله جاره‌كا دى هه‌ر ئه‌و ئافره‌ت به‌رى ته پشكداریێ د ڤێ پرۆسێ دا بكه‌ت، به‌لكو رۆلێ ته‌یه ده‌ستێ وێ بگرى وێژى ل گه‌ل خوه ببه‌ى داكو دوهى یا وێ ئه‌ڤرۆیا ته سوبه‌هیه‌كا باش و گه‌ش تۆمار بكه‌ت دێ ئه‌ڤى بابه‌تى د رێیا ڤان پرسیاران دا هێشتا ئازرینم ل گه‌ل برایێ خوه كاك (رێنجبه‌ر جه‌میل).
پ 1/ژبلى ئه‌ڤا مه گۆتى چ دى پێدڤى یه ئافره‌ت بكه‌تن؟
رێنجبه‌ر: ب خۆشحالى ڤه ئافره‌تا كوردستانێ جێواز ژ هه‌موو ئافره‌تێن جیهانێ د لۆتكا په‌روه‌ردێ ره‌وشت پاكیێ دا هه‌یه ل سه‌ر ده‌مێن سه‌ختێن بزاڤا رزگاریخوازا گه‌لێ كوردستانێ مل ب ملێ زه‌لامى خه‌بات كریه نموونه‌یا ئافره‌تا كوردستانێ بوویه جهێ سه‌رسورمانا مه‌زنا سه‌ركردێن وه‌لاتێن جیهانێ، له‌ورا بێگومان د پرسا ریفراندۆمێ دا ئافره‌تا كوردستانێ دێ رۆلێ خوه گێریت تایبه‌ت د هاندانا گه‌نجان دا ژبۆ سه‌ر سندوقێن ده‌نگدانێ هه‌لبژارتنا سه‌ربه‌خوه‌یێ و هه‌روه‌سا ئافره‌ت دێ دوپات كه‌ت پشكداریا خوه كو رێژه‌یا نیڤا جڤاكى پێك دهێت ئه‌ڤێ پرسێ ب به‌لێ خوه ئێكلا كه‌ت.
پ2/ مامۆستا رێنجبه‌ر تو رۆلێ ئافره‌تا خوانده‌ڤان چاوا دبینى یان ب رامانه‌كا دى ئه‌ركێ ئافره‌تا خوانده‌ڤان چى یه بۆ هاندانا ئافره‌تا نه‌خوانده‌ڤان و ئافره‌تا د مالێ دا،داكو پشكداریێ د ڤێ پرۆسێسسێ دا بكه‌ت؟
رێنجبه‌ر: وه‌كو مه ل سه‌رى ئاماژه ب رولێ ئافره‌تا كوردستانێ كرى د دیرۆكێ دا كو مل ب ملێ زه‌لامى ڤه دپرسێن نیشتمانى دا خه‌بات دكر وه ژبه‌ر سته‌م و زۆرداریا رژێمێن به‌غدا زۆربه‌یا ڤان ئافره‌تان ده‌رفه‌تا خواندنێ بۆ نه ره‌خسا بوو، لێ هشیاریا وان یا نیشتمانێ د ئاسته‌كێ هه‌ره بلند دا بۆ ئه‌نجامێ خه‌باتا وان ئه‌ڤرۆ ب سه‌دان ئافره‌تێن خوانده‌ڤان د ناڤ جڤاكى كوردستانێ دا هاتنه به‌رهه‌م، له‌ورا فه‌ره ل سه‌ر ڤێ ئافره‌تا خوانده‌ڤان د ئاستێ به‌رپرسیاره‌تیێ دا بیت و بشێت ئه‌ڤ كاروانێ ده‌یكا وێ یا پێشمه‌رگه رێخستى بشێت به‌رده‌وامیێ بده‌تێ هه‌روه‌سا فه‌ره ل سه‌ر راستیا ئه‌ڤى بابه‌تى ب شێوه‌كێ زانستى ئه‌كادمى بۆ وان رۆنكه‌ته ڤه و هه‌ردو ئافره‌ت مل ب ملێ ئێك به‌ره‌ڤ سندۆقێن ده‌نگدانێ ڤه بچن و سه‌ربه‌خوه‌یێ بهه‌لبژێرن.
ل دووماهیێ ئه‌م گه‌هشتینه وێ باوه‌ریێ كو ئه‌و رۆلێ ئافره‌ت دشێت بگێریت وه‌كو چاوا د هه‌موو شۆره‌شان دا گێرایى چو ته‌خه‌كا دى نه‌شێت ئه‌وى رۆلى بگێریت ئه‌ڤرۆ ژى دروست بوون و سه‌ربخوه‌بوونا كوردستانێ چاڤه‌رێ ئافره‌تێن كوردستانێ دكه‌ت.
• پشكا چارێ:
دبێژن پیرێ ته عاقل یان ته سه‌ربۆر؟ د به‌رسڤێ دا پیر دبێژیت ئه‌گه‌ر سه‌ربۆر ب سه‌رێ من هات ئه‌ز بخوه دێ ئاقل بم ئه‌م وه‌سا تێدگه‌هین كو بۆ پرسا ریفراندۆما سه‌ربخوه‌یا كوردستانێ پیره‌ك یان دانعه‌مره‌ك یان رامانه‌كا دى خودان سه‌ربۆره‌ك د ژیانێ دا زێده‌تر كه‌سه‌كێ دى حه‌ز دكه‌ت رۆژا ریفراندۆمێ بهێت ده‌نگێ خوه ب به‌لێ بۆ سه‌ربخوه‌بوونا كوردستانێ بده‌ت گه‌له‌ك جاران مه د ناڤ رێوره‌سمێن جڤاكى و ئاینى دا گوه ل گه‌نگه‌شه و دانوستاندنێن دانعه‌مران دبیت ب تایبه‌ت ده‌مێ ده‌ستێن خوه هه‌ردویان پێگڤه بلند دكه‌ت و بۆ خوه دوعا ژ خودایێ مه‌زن دكه‌ت و بێژیت یا ره‌بى خودێ مرن یا ب حه‌قه هه‌رده‌مه‌كێ بهێت بخێر بهێت، لێ خودایێ مه‌زن ته هند عه‌مر دابا داكو ب تنێ مه پشكدارى د ریفراندۆما سه‌ربخوه‌یا كوردستانێ دا كربا، مه ب به‌لێ یه‌كا ل شه‌كرێ شرینتر ل شه‌ربه‌تا مێویژا ب تامتر مه گۆتبا: به‌لێ بۆ ریفراندۆمێ، ده‌مێ مه گوه ل دانعه‌مره‌كى دبیت ئه‌ڤێ دوعایێ ژ خودایێ مه‌زن دكه‌ت گه‌له‌ك پرسیار خوه ل سه‌رێ مه دده‌ن ژ وانا دانعه‌مره‌ك حه‌ز دكه‌ت بمریت، به‌لێ پشتى ریفراندۆمێ باشه پرسیار ئه‌وه ده‌مێ دانعه‌مره‌كێ ئه‌ڤ هزره ئه‌ڤ هه‌سته ئه‌ڤ ره‌فتاره ئه‌ڤ تێگه‌هشتنه ئه‌ڤ عه‌شقه بۆ دروستبوونا ده‌وله‌تێ هه‌بیت، دڤێت گه‌نجه‌ك چاوا هزر بكه‌ت دڤێت گه‌نجه‌ك چ بۆ ریفراندۆمێ بكه‌ت؟، به‌لێ دوهى یا مه ب قه‌هره‌مانى و به‌رخودانا ڤان دانعه‌مران ئه‌ڤرۆ دروستكرى یه ڤان دانعه‌مران بۆ زارۆیان، بۆ سنێلان بۆ گه‌نجان، بۆ ئافره‌تان و بۆ هه‌موو ته‌خ و چینێن جڤاكى و هه‌موو پێكهاتێن كوردستانێ، دڤێت رۆل هه‌بیت د سوبه‌هى ژى دا، ب تنێ ب به‌لێ بۆ ریفراندۆما سه‌ربخوه‌یا كوردستانێ، ژ به‌ر هندێ ژى ئه‌ز وه‌كو عه‌بدولعه‌زیز دێ نوكه چه‌ند پرسیاران ژ هه‌ڤالێ خوه كاك رێنجبه‌رى كه‌م:
پ 1/ كاك رێنجبه‌ر تو چ دبێژى بۆ رۆلێ دانعه‌مره‌كى د ڤێ پرۆسێ دا؟
رێنجبه‌ر: گومان تێدا نینه دانعه‌مرێ ئه‌ڤرۆ باب، باپیر، خال، مام، كه‌سوكارێن مه هه‌موویانه ژ به‌ر هندێ ئه‌وان چاوا رۆل هه‌بوویه د دروستكرنا مالێن مه‌دا وه‌سا ژى وان دڤێت رۆل هه‌بیت د دروستكرنا مالا مه‌ژى دا، كو ئه‌و ژى ده‌وله‌تا كوردستانێ یه، ئه‌ڤه تێگه‌هشتنا وانایه هه‌موو ته‌خ و چینێن دى یێن جڤاكى ب رێزگرتن و چاڤه‌كێ مه‌زن به‌رێ خوه دده‌نه دانعه‌مران.
پ 2/باشه هه‌ر دانعه‌مره‌كى ژبلى ده‌نگدانێ دڤێت چ رۆلێ دى هه‌بیت د ناڤ خێزانا خوه دا، بۆ هاندانا وان داكو پشكداریێ د پرۆسا ریفراندۆمێ دا بكه‌ن؟
رێنجبه‌ر: وه‌سا دیاره دانعه‌مران نه ب تنێ رۆله‌ك هه‌یه نه ب تنێ دڤێت ده‌نگێ خوه ب به‌لێ بده‌ن، به‌لكو دڤێت هشیاریێ ژى په‌یدا بكه‌ن، دیسا دڤێت كوڕێ خوه، كچا خوه، بویكا خوه، زاڤایێ خوه، نه‌ڤیێن خوه، ئه‌وێن مافێ ده‌نگدانێ هه‌ى هان بده‌ت هشیار بكه‌ت داكو پشكداریێ د ڤێ پرۆسێ دا بكه‌ن و ببنه هه‌ڤپشكێن سه‌ركه‌فتنا وێ.
دووماهیێ نوكه ئه‌ز و رێنجبه‌ر گه‌هشتینه ئه‌وێ باوه‌ریێ كانێ رۆلێ دانعه‌مره‌كى چه‌ندێ مه‌زنه دپرۆسا ریفراندۆما سه‌ربخوه‌بوونا كوردستانێ دا؟، چونكو دروستبوونا ده‌وله‌تێ یا هه‌موو ته‌خ و چینایه بۆ هه‌موو ته‌چ و چینایه بۆ هندێ هه‌موو پێكڤه د به‌خته‌وه‌ربن، دڤێت هه‌موو پێكڤه پشكداریێ تێدا بكه‌ن، لێ سه‌ركێشیا هه‌موویا پێكڤه دڤێت دانعه‌مر بن داكو وان رۆل د دوهى و ئه‌ڤرۆ و سوباهى دا هه‌بیت، هه‌موو ده‌مه‌كى بۆ هه‌ر سه‌ركه‌فتنه‌كێ پێشه‌نگ بن و ئه‌و ئاخفتنا مه ل ده‌ستپێكێ گۆتى پیرێ ته عاقل یان ته سه‌ربۆر ئه‌م هه‌موو پێكڤه ب خوه عه‌قلى ل سه‌ربۆرا دانعه‌مران وه‌رگرین (25/9/2017) رۆژه‌كه چاڤه‌رێ ل مه هه‌موویا دكه‌ت كو ب تنێ ب به‌لێ ببینه خودان ده‌وله‌تا كوردستانێ.
