2024/11/24 4:24:47
Nûtrîn Çalakî
Destpêk | Çalakî | belê bo serbexweyê
abdul aziz

belê bo serbexweyê

pşka êkê:
ewa me di name û armanc û çalakî û encamên goşa êkê da daye diyarkirin ku dê rêk û mîkanîzimên cuda cuda hêne bikarînan bo nîşadan û arastekirina her tak û texeka civakî diyarkirina rolê wî bo pşkdarîkirinê di prosêsa (rîfrandom ber bi serxebûna kurdistanê da), ev goşe dê ya taybet bît bi rolê zaroyî, lê ya giringe bo xwandevanî diyar bikeyin û xwandevan goşê bi drustî û heta dûmahiyê bixunît daku nebîte rexinegrekê wêraniker li ser goşê ku hzir biket, çênabît zaro di prsên vî rengî da bihêne bikarînan em li dûv rêkeftinên mafên zaroyi û nîvdewletî û têgehişitina civakî bo zaroyi û beruvajî wê dê drêjepêdanê da bo hewe diyarkeyin, di vêre da me divêt em evê goşê weku çu goşeka te berî nuke xwandî nîşa te nedeyin, lewra ez weku (‘ebidul’ezîz), dê nuke çend prsiyareka li (rêncerî) kem kanê dê çawa bersva min det.
p 1/ zarok kîye?
rêncber: zaro hatiye pênasekirin li dûv rêkeftinama mafên zaroyi ya sala (1989) di madê êkê da ku her kesê jiyê (18) hejde saliyê têneperand bît bi mercekî ku li dûv yasayên navxweyî yên welatê wî yê ehliyeta wî temam ne bibît.
p 2/başe zaroyi maf heye pşkdariyê di vê prosêsê da biket?
rêncber: ji ruyê yasayî ve zaroyi mafê dengdanê di evê prosêsê da nîne, ji ber ku pşkdarîkirin di rîfrandomê da êke ji mafên siyasî yên mirovî.
p 3/ li dûv wan rêkeftinên te beḧskrîn zaroyi maf nîne, lê prsiyareka dî drust dbît, başe rolê wî bi dûmahî dhêt yan jî dê şêt ew jî bi corekê dî pşkdariyê di vê prosê da ket?.
rêncber: rolê zaroyi di evê prosêsê da bi dûmahîk nahêt, jber ku di heman rêkeftina mada di madeyên (12, 13) da hatiye ku pêdivî ye rêz li boçûna zaroyi bêtegirtin û herwesa guhdariya dîtin û ḧezên wî bêtekirin, lewra pêdivî ye hzir û boçûnên zaroyan li ser evê prosêsê bi rêzve bihêne wergirtin, herwesa pêdivî ye li ser me weku gelekê xudan qurbanî û berxudan em zaroyên xwe fêrî pşkdarîkirina prosêsên dîmokrasiyê da bikeyin hestê nîşitmanperwerane li dev peyda bikeyin jberku zaro berê binyatê her civakekî ye, ji bilî vê çendê jî di kurdewariya me da dbêjn zaro fêqiyê her malekê ye, ewî fêqî kartêkirineka mezn li ser dayk û bab û xûşk û bra û xêzanê bi gşitî heye, renge tu yê xwandevan prsiyar bikeyi çawa dê bersva min deyi weku (‘ebidul’ezîz) ew bît ku livînên zaroyi bi taybetî yên hunerî mîna stirana wan bo handana civakî bi rengekê gşitî dê hişiyariyeka mezn peyda ket û ewê maf heyi dê hest bi wê berprsiyaretiyê ket ku divêt pşkdariyê di vê prosê da biket, dîsa şanoyên zaroyan clubergên zaroyan ew peyivên ji devê zaroyi derdkevin mîna (ax, ala, ziman, şehîd, pêşmerge, htd…), dê kartêkirineka rastewxwe êkcar mezn li ser ewê maf heyi hebît ku pşkdariyê biken. di evê prosê da, çuniku heke, ji ber xwe jî nebît jber zaro û ayindê zaroyi ye ku eger wî nasinama ‘îraqî hebît dê zaroyê wî nasinama kurdistanê hebît eger wî paseporta ‘îraqî hebît dê zaroyên wî paseporta kurdistanê hebît we dê zaroyê wî bi parên kurdistanî qesta dukanê ket û cpsa pê krît.
• dûmahîk:
ez û rêncber gehişitîne ewî encamî ku zaroyi raste mafê dengdanê nîne, lê xudan rolekê mezn û hestiyare di evê prosêsê da we dê şêt bi şêwazekê dî rolê xwe gêrît, lewra giringe rêz li dîd û boçûnên wî bihêtegirtin û bi emanet ser perwerdeka nşitîmanî bête perwerdekirin.
(ez û tu em û hîn em hemû pêgve xwe berhev bikeyin bo rîfrandom ber bi serxebûna kurdistanê).

• pşka duwê:

genc ew twêja geleka giring û karîgere dinav her welat û millet û civakekî da li duwîv wan amarên rêkxirawa twana saziya lawan li herêma kurdistanê hatîne ragehandin jî ku (62%) xelkê herêma kurdistanê gencn (51%) regezê mê ne (49%) regezê nêrin amara gşitî jî wesa beḧskrî ye ku rêja (62%) dinavbera jiyê (15 salî taku 25) salî ne ev amare dlixuşiyeka êkcar mezn li dev miruvî peyda dket , lê çend prsiyarek drust dbin ev rêja (62%) çend şiyayine prsên nîşitmanî û neteweyî bibine pşkeka giring ji hzir û hest û reftarên wan , çunike eger prsên nîşitmanî bo wan dgiring bin em bi bawerîn ev rêja genca bo prsa rîfrandum berev serxebûna kurdistanê dê pşka şêrî bi ber wan kevît û ew dê şên ayindê kurdistanê li ser destên xu ava ken we dê şên pşitî ragehandin û drust bûna dewletê xalên lawaz û bihêzên kurdistanê jêk cuda ken we dê şên xalên bihêz percan ken û yên lawaz jî beriname û planê bo danin we mîkanzim û alavên cuda cuda bu peydaken , daku wan jî bêxine dxana xalên bihêzda nuke dê van prsiyarên li xwarê arasteyi mamustayê genc(rêncber cemîl şêxu) keyin kanê dê çawa beḧsa rulê gencan di prsa rîfrandum berev serxebûna kurdistanê ketin:
p 1/kak rêncber li gur bawerya te divêt gencî çi rul hebît divê prsa gelek giring da?
rêncber: guman têda nîne ku genc dinava her welatekî da weku stwîna serekî ne bo avakirin û ragirtina her milletekî gencên kurdistanê çawa bixwîneka germ di şureşên rizgarîxwaza gelê kurdistanê dijî rjêmên dktaturên êk li duwîv êkên beẍda rulê xu dîtî ye çawa li serhldana pîruz da rêja here zura gelî buwîne çawa efsaneya da’şê li ser destên gencên kurdistanê jnav çu bêguman û bê dudlî gencên kurdistanê dê xudan rulê herê mezn bin di prsa rîfrandumê da û serbexuya kurdistanê da jberku , berprsiyaretiya mezn li ser milên gencane we dewlet bo wane.
p 2/ di turên civakî da gencan bîrubuçunên jêk cuda hene nexasme evê prsa geleka mezn nîşitmanî pêgve grêdiden bi kêmiya kareba nîşitmanî yan gîrubûna muçeyi tu weku gencek û weku mamustayekê zanikuyê çi dbêjî bo vê çendê?
rêncber: buçûna min eva dturên civakî da dhête beḧskirin ne raya gşitî ya rasteqîneya hemû gencên kurdistanê ye sererayi ewê gazndê ya gencên me dken li vêre pêdivî ye em dûprsa jêk cuda bikeyin prsa kêm û kasiyên ḧkumetê û bi taybet beramber texa gencan we prsa dewletibûnê ku ya grêdayî çarenvîsê hemû gelê kurdistanê di prsa êkê da pêdivî ye genc cêwaziyê bêxîte dinavbera daxwaziyên xu yên rewa û nerewa da sebaret daxwaziyên rewa hîç kesek neşêt dijî van daxwaziya rawestît dprsa duwê da pêdivî ye genc bzanît ku dewlet bo hemûyane bi taybetî bu cîlê ayindeye we genc di ayindeyî da li bin sîbera alayê kurdistanê ptir dê şêt mafên xu yên rewa bi destve înît.
wate li dumahîkê ez û rêncber gehişitîne wê baweryê ku genc kayinekê êkcar mezn û giring û karîgere di her livînekê da, jber hndê bi hemû bîru bawerve dê bêjîn ku dprsa rîfrandum berev serxebûna kurdistanê da dê helgrê serkeftin û serferaziyê bîtin û dê şêt mezntirîn serkeftin di mêjûyê da tumarket û gencê me eger demekî cîlê şureşê bît û demekê dî cîlê serhldanê bît gencê evru dê cîlê dewletibûnê bît.

Sebaret DIGC

Inisttîwta Duhok bu Rewşenbîrya Giştî, Rêkixraweka Ne Hkumî ye (NGO) ya Rewşenbîrya Giştî ya Serbexuye, ji Hejmareka Kesên Puyte dar bi Warê Rewşenbîrya Giştî Pêk Dhêt Puytey bi Byavê Rewşenbîrya Giştî ji Hemî Layekî ve li Kurdistanê bi Giştî û li Parêzgeha Duhokê bi Taybetî di det, û Baregayê Serekî li Bajêrê Duhokê ye û bu heye Tayan li Qeza û Nahye û Kumelgehan bi Rezamendya Ptirya Desteya Rêveber Veketin.

Çalakîyê Nû

9

kuvara sinêle berev berdewamiyê

kumbuneka mêjuwîyi di gel nuẍbeyeka diyarkrî rojeka mêjuwîyi drust kr. êdî bi anehiya xudê bo ...

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *